TR 
Fikri Mülkiyet Çalıştayı Sonuç Bildirgesi
“FİKRİ MÜLKİYET NEDİR? Türkiye Cumhuriyetinin 100. Yılında, Telif Haklarında Tiyatro, Sinema, Opera ve Bale İcracı Sanatçılarının Tarihsel Süreci…” Çalıştayı 25 – 26 – 27 Ekim 2023 SONUÇ BİLDİRİSİ Fikri Mülkiyet Nedir? Çalıştayı Konu Başlıkları 1. Tiyatro, sinema, opera, bale alanında çalışan icracı sanatçıların telif hakları yönünden hak kayıpları Ulusal arenada uygulama örnekleri Uluslararası arenada uygulama örnekleri 2. İcracı sanatçıların telif hakları yasal mevzuatlarında temsiliyetleri yönünden değerlendirilmesi Telif hakları ile ilgili yasal düzenlemelerdeki İcracı Sanatçıların yeri ve temsiliyetinin değerlendirilmesi - Hukuksal açıdan eksikliklerin belirlenmesi - Belirlenen eksikliklerin çözüm önerileri 3. Tiyatro, sinema, opera, bale alanında çalışan icracı sanatçıların telif hakları için teoride sunulan çözüm önerilerinin pratikte uygulanmasında karşılaşılan zorlukların tespiti ve çözüm önerileri 4. Ülkemizde ve dünyada icracı sanatçıların performanslarının kare kodu olması ve bu kare kodlarının takibinin yapılabilmesine yönelik sistemin alt yapısının oluşturulmasına yönelik değerlendirmeler Fikri Mülkiyet Nedir? Çalıştayı Sonuç Bildirgesi Giriş Cumhuriyetimizin 100. Yılında, alanlarımızdaki değerleri yetiştirmekte öncülük etmiş, Cumhuriyetin mihenk taşlarından Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’nda sahne sanatlarının yüzyıllık serüvenini anlatan, temsil ettiğimiz sanat dallarının alanlarında telif hakları, telif hakkında yaşanan sorunların tespit edilmesi, çözüm önerileri geliştirilmesi ve bunun kanun yapıcıları ve kamu ile paylaşılması amacıyla FİKRİ MÜLKİYET NEDİR? TürkiyeCumhuriyetinin 100. Yılında, Telif Haklarında Tiyatro, Sinema, Opera ve Bale İcracı Sanatçılarının Tarihsel Süreci Çalıştayı hibrit olarak gerçekleştirildi. Opera, bale, tiyatro ve sinema alanlarındaki akademisyen ve profesyonellerin yanı sıra Ankara Üniversitesi, Ankara BilimÜniversitesi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fikri Mülkiyet Hukuku kürsülerinden akademisyenlerin değerli katkı ve katılımlarıyla, Ülkemizde icracı sanatçılar açısından telif haklarının ele alındığı ilk çalıştay olmaözelliğini gösteren programın açılışı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Telif Hakları Genel Müdürü Sayın Dr. Ziya TAŞKENT ile ilgili STK ve Meslek Birlikleri temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşti. Meslek Birliğimizin temsil ettiği mesleklerin mirasçılarından olan Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı ile DenizliGüzel Sanatlar Lisesi’inde gençlerin ustalarla, ilgili STK ve Meslek Birlikleriyle buluşması sağlandı. 26 Ekim 2023 - Perşembe Çalıştayın 2. günü Devlet Tiyatrosu Oyuncusu Meltem Keskin Bayur Moderatörlüğünde, Opera ve Bale Alanında İcracı Sanatçıları Telif Hakları Sorunları, Çözüm Önerileri başlığı altında gerçekleştirildi. TOMEB tarafından Aralık 2022 tarihinden itibaren -ülkemizde de ilk defa-temsil edilen opera ve bale sanat dalları ile ilgili olarak sektörün profesyonelleri tarafından; Ülkemiz opera ve bale sanatlarının icrasını gerçekleştiren sanatçılar açısından telif hakları kavramının tartışıldığı. Alanla ilgili olumlu- olumsuz, ulusal ve uluslararası deneyimler aktarıldı. Fikri Mülkiyet Hukuku alanında çalışan akademisyenlerin/uzmanların telif hakları açısından sektörle resmi ilk tanışıklığı da sağlandı. Fikri Mülkiyet Nedir? Çalıştayı 2.gün oturumu sonucunda ortak tespitler; İcracı Sanatçılar açısından Fikri mülkiyet bilinci arttırma çalışmalarının gerekliliği Opera ve bale sanatlarıyla uluslararası platformlarda, ulusal öğeleri içeren özellikle kendi eserlerimizi üretmemiz gerekli. Türkiye’de opera ve bale sanat dallarınca icracı sanatçılarının telif konusu yeni bir kavram… Bu çalıştay her iki mesleğinin erbaplarının birbiriyle ilk tanışması … Telif haklarının sahne sanatlarının bu alanlarında yapılanması aşamasındahukukçular ile sanatçılar bir araya geleceği çalışma gruplarının oluşturulması gerekliliği Literatürde bale hakkında yazılmış bir tez yok olmadığı ve bu konuyla ilgili çalışmaların gerekliliği, Bale okullarının denetiminin farklı uzmanlık alanlarına sahip T.C. Milli Eğitim Bakanlığı ve Dans Federasyonu denetlenmesi yerine T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Meslek Birlikleri eliyle alanın profesyonellerinin denetlenmesinin gerekliliği, Devlet Tiyatrosu ile Devlet Opera ve Bale Genel Müdürlüğü’nde konusunda uzman fikri mülkiyet hukuku uzmanların istihdamının gerekliliği Telif hakları açısından, sahne sanatlarının uygulamasında farklı olan, doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgilendirilmenin gerekliliği tespit edildi. - Sanatçıların bu sanat dallarının uygulamaları hakkında hukukçuları bilgilendirilmesi ve hukukçularında sanatçılardan aldıkları veriler ve uygulama gereklilikleri göz önünde bulundurularak teorik zemine oturmalarının gerekliliği. - Öncelikli olarak sektörde telif hakları ile ilgili sorunların tespiti ve ihtiyaçların daha iyi ortaya konulması için; · Bireysel yaşana sorunların tespiti · Sektörel olarak, mesleki olarak sorunların tespiti - Sektör dinamikleri, teamüller, içtihatlar…. · Mümkün olduğu kadar ortak dil oluşturmak Konservatuvarlarda fikri mülkiyet hukuku eğitimi gerekli mi? - Telif hakları, fikri mülkiyet hukuku konularında icracı sanatçıların farkındalık artmasının gerekliliğinde yola çıkıldığında; sanat okullarında geleceğin icracı sanatçılarının alacağı derslerle farkındalık düzeyini arttırmaya yönelik, temel aşamada bilgi ve bilinçlendirme gerekliliği - Yurtdışı(İngiltere’de) örneklerden yola çıkarak meslek birliklerinin kanalıyla fikri mülkiyet bilinçlendirme çalışmalarına katkısı farklı formlarda sunula bilirliği dile getirildi… Moderatör: Meltem KESKİN BAYUR Tiyatro ve Sinema Oyuncusu Katılımcılar: Bale Sanatçısı Koreograf Binnaz DORKİP Bale Sanatçısı Koreograf Betül KARAPOLAT Orkestra Şefi –Opera Besteci Prof. Dr. Erden BİLGEN TOMEB Başkanı Bale Sanatçısı-Oyuncu Alper KAFA TOMEB YK Üyesi- Özel Tiyatro Temsilcisi Mehmet Nurkut İLHAN Sinema Oyuncu-Yönetmen-Senarist Serli Seta NİŞANYAN Ankara Üniversitesi FISAUM-Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Zehra ÖZKAN ÜNER Ankara Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Dekan Dr. Öğr. Üyesi Zeynep BAHADIR DALKIRAN 27 Ekim 2023 -Cuma Çalıştayın 3. günü TOMEB Sinema Sektör Danışmanı Serli Seta Nişanyan Moderatörlüğünde Tiyatro ve Sinema Alanında İcracı Sanatçıları Telif Hakları Sorunları, Çözüm Önerileri başlığı altında gerçekleştirildi. Fikri Mülkiyet Nedir? Çalıştayı 3. gün oturumu sonucunda ortak tespitler; Telifin kültürün teminattı olduğu , Diğer sanat dalları içinde görsel ve işitsel icracı sanatçılar daha dezavantajlı konumda olduğu, Tiyatro oyunlarında kullanılan güncel müzik eserleri için uygulanacak tarifenin için konser ya da otel fiyat tarifesi uygulanmamasının gerekliliği, Sahne sanatları, icracı sanatçılar ile ilgili yasal düzenleme, tarifeler belirlenirken dikkate alması gereken farklı hassasiyetlerin göz önünde bulundurulmasının gerekliliği, Sahne sanatlarında yaratıcılığın /üretimin arttırmanın gerekliliği, Birliktelik için sektörler arası (müzik, sinema, tiyatro, senaryo yazarlığı..) diyalogun gerekliliği, Sektörde tarife belirlenirken koşullar dünya ölçeğinde değerlendirilerek Asgari geçim endeksinin belirlenmesinin gerekliliği, Telif Hakları Alanında Meslek Birlikleri Yönetmeliği ile bir kişinin aynı alanda sadece bir meslek birliğine üye olabileceği şartının kaldırılmasının, Sanatçı duyarlılığı ile hukukun doğrularının örtüşemediği noktaları bulunması, bunların düzenlenmesi, Dijital dünyada ki yansımaları ve icracı sanatçılar emeklerinin karşılığını nasıl alır sorunsallarını çözümü konularının gereklilikleri, Meslek Birliklerinin Kültür Bakanlığı, Telif Hakları Genel Müdürlüğü ve diğer kamu kurumlarıyla dirsek teması olması gerekliliği, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 80. Maddesi’nin adil bedel sistemine göre düzenlenmesi için yasa değişikliğinin önerilmesi, - Taslak halinde /Adil bedel uygulanması getirilmeye çalışılacak - Adil bedel kime ödenecek, ne kadar süre sonra ödenecek Meslek Birliklerinin icracı sanatçılar özelinde proaktif davranması gerekliliği vurgulanarak - Gerekli hukuki - mali güvenceye sahip olan Meslek Birliklerinin talep güçleri de daha farklı olacağı ve Hükümetle olan/ büroksiyle ilişkileri de çok farklı boyuta geleceğine dikkat çekildi, Türkiye’de Hukuk fakültelerinde Fikri mülkiyet hukuku anabilim dallarının yeni kurulduğuna dikkat çekildi, Sanat camiasında telif alanındaki sıkıntılar sadece fikri mülkiyet/telif hukuku ile ilgi değil. Aynı zamanda sektörün iş hukuku yönünden de sıkıntıların var olduğu göz önünde bulundurularak, SGK ve vergi boyutunun çalışılması gerekliliği, Yurtdışı ve yurtiçi kanun örnekleri sunularak - Çağın gerekliliklerinden doğan internet ihlalleri, yapay zeka v.b. sorunların da göz önünde bulundurmanın gereklilikleri - Kanunla Güzel Sanat Eserleri Sahiplerine tanına hakların Görsel ve İşitsel alandaki yaratıcılara, eser sahiplerine ve icracı sanatçılara belli başlı haklar getirilmesinin gerekliliği - Yapılan yasal düzenlemelerin ekosisteme katkılarını dikkate alınarak yapılmasının gerekliliği - Anayasaların yere göre, zamana göre değişiklikler arz ettiği, farklı toplumsal hassasiyetlerin göz önünde bulundurulma gerekliliği, - Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek olmadığı, Görsel- işitsel icracıların hakları konusunda uluslararasıarenalarda çeşitli çözüm yöntemleri var olduğu vurgulanarak - Yurt dışı örneklerinden kendimize uyumlama, adapte etmek için gerekli deneyimimizin olduğuna dikkat çekildi. - Yapılan yasal düzenlemelerin ekosisteme katkılarını dikkate alınarak yapılmasını, - Tüm tarafların menfaatleri gözetilerek / dengede bir çözüme ulaşılmasının gerekliliği - İş kanunu/ sosyal güvenlik kanunlarıyla da dengelenmesi - Başka mecralarda da icracı sanatçıların haklarının korunmasının gerekliliği - İşçi saymasa da iş kanununda icracı sanatçıların haklarının korunmasının, Bu sorunların yanı sıra ileri de gelişecek benzeri sorunların çözümlenmesi için meslek birliklerinin de kendi içlerinde örgütlenmesinin gerekliliği ve şu anda Meslek Birlikleri arasında var olan örgütlenme/ortak hareket etme sorunsalına dikkat çekilerek, Birlikte hareket etmenin elzem olduğu, - Örgütlü bir yapıyla çözüme ilişkin bir sürecin gerekliliği.. - Sektördeki alışkanlıkların, zaman içerisinde evrilmesinin gereklilikleri, Uluslararası arenada, Türk film ve dizilerinin yoğun ilgi görmesine rağmen sektörün tüm kesimlerinin ve devletin aynıoranda mali gelir sağlamayasının önündeki yasal ve bürokratik sorunların tesbiti ve çözümü için alanla ilgili meslek birlikleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı, DışişleriBakanlığı, Maliye ve Hazine Bakanlığı – Gelir İdaresi Başkanlığı, Ticaret Bakanlığı teknoratlarının birlikte çalışması gerekliliği, - Uluslararası bir karekod sisteminin gerekliliği - Uluslararası telif hakları takip sistemleri ile ulusal telif takip sisteminin uyumlanması, ortak dil oluşturulmanın gerekliliği, Avrupa’daki bazı Meslek Birlikleri sadece icracı sanatçılar alanında çalışan meslek birlikleri her türlü bilgi ve kaynağı sunmaya hazır oldukları, dile getirildi… Moderatör: Serli Seta NİŞANYAN Sinema Oyuncu-Yönetmen-Senarist Katılımcılar: DT Başdramaturg Canan KIRIMSOY Rejisör-Yazar-Senarist Doç. Dr. Cengis ASİLTÜRK Senarist/Yazar Süha KOÇOĞLU Yönetmen Kudret SABANCI TOMEB Başkanı Bale Sanatçısı-Oyuncu Alper KAFA TOMEB YK Üyesi- Özel Tiyatro Temsilcisi Mehmet Nurkut İLHAN Ankara Üniversitesi Doç. Dr. Zehra ÖZKAN ÜNER FISAUM-Müdür Yardımcısı Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Doç. Dr. Salih POLATER Fikri Mülkiyet Hukuku ABD Başkanı H.Ü. Hukuk Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Barış GÖZÜBÜYÜK Fikri Mülkiyet Hukuku ABD Başkanı H.Ü. Hukuk Fakültesi Arş. Gör. Ayça Feyza Göktürk Fikri Mülkiyet Hukuku ABD ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Sektörde ve aynı zamanda toplumun genelinde bilinçlendirme / farkındalık arttırma çalışmalarına ağırlık verilmesine, Bale okullarının denetiminin farklı uzmanlık alanlarına sahip T.C. Milli Eğitim Bakanlığı ve Dans Federasyonu denetlenmesi yerine T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Meslek Birlikleri eliyle alanın profesyonellerinin denetlenmesiyönünde gerekli girişimlerde bulunulması, Örgütlenme, toplu hak yönetimi ile kuvvetli yapılanmanın önemi göz önünde bulundurularak Meslek Birliklerinin protokol imzalayarak, birlikte çalışmaları ve lisanslama yapmaları Hukukçularla sanatçıların / meslek birliklerinin bir araya gelip, doğru bilinen yanlışlar konusunda çalışmalaryürütülmesine, Meslek birliklerinin idari mali mali kapasitesinin güçlendirilmesi için Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafında Yönetsel Gider Desteği’nin yeniden meslek birliklerine verilmesinin Telif Hakları Genel Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan talep edilmesine, Görsel ve işitsel sanatlar sektöründe verilerin takibi, veri kayıplarının engellenmesi için yazılım geliştirilmesi, (Karekod v.b.) Asgari müşterekte fiyat tarifesi belirlenmesine, - Diğer meslek örgütlerinden öykünerek- birebir kopyalamak değil- Barolar Birliği v.b. standartlaşma yönünde çalışmalar yapılmasına, Eser sahipleri ile icracılar arasındaki paylaşım icracılar kendi aralarındaki paylaşımların nasıl olacağı konularının irdelenmesine, ÇALIŞTAY KARARI Fikri Mülkiyet Kanunu Çalıştayı’nın talep edilmesine, - FSEK in lokal bir iyileştirme yapılması - İş kanunu/ sosyal güvenlik kanunlarıyla da dengelenmesi
Tamamını gör
